(ဧး)ကတ်ပါဖို့လား၊ (အေး)ကတ်ပါဖို့လား
ရခိုင်နာမည်(အေး)နန့်ပတ်သတ်ပြီးကေ စကေတပွေချေလောက် တင်ပြချင်ပါရေ။ မတင်ပြခင်မှာ သဖောထားကွဲ အမြင်လွဲစွာချေတိဟိခပါကေ ထောက်ပြပီးကတ်ပါလို့ ရိုးသားစွာတောင်းခံချင်ပါယင့်။ ရခိုင်တိ ကိုယ့်ရီ၊ ကိုယ့်လီ၊ ကိုယ့်မြီ၊ ကိုယ့်လူမျိုးကိုစောင့်ထိန်းဖို့တွက် တော်လှန်ကတ်စွာမှာ နည်းလမ်းတိရေ ထပ်တူမကျနှိုင်ပါ။ ကိုယ်နိုင်ရေဆီ နိုင်ရေဖက်က တော်လှန်စွာလေ့ အင်အားတခုပါ။ စာပီတော်လှန်ရီးကဏ္ဍနန့် ဆက်နွယ်နီရေ ရခိုင်နာမည်တိထဲက (အေး)အသုံအနှုန်းကို ထုတ်နှုတ် သုံးသပ်တင်ပြပါမေ။
ရခိုင်မိဖတိပါးက မွီးဖွားရေ သားသမီးအများစုကို ရခိုင်နာမည်ဆန်အောင် ရက်သားတိနန့်ကိုက်ပနာ ထားပီးလိဟိကတ်ပါရေ။ ဥပမာ- တလင်္ဂုနီသားသမီးဆိုပါကေ ထွန်းအောင်ရွှီ၊ သာ(ဧ)မောင်၊ လှဦးဖြူ အစဟိရေနာမည်တိကို အရာလေ့အများကြီး တွိဟိနှိုင်ပါရေ။ ဒေဂုကျခါ တလင်္ဂုနီ သား၊ သမီးတိနာမည်တချို့ မှာ (အေး)ဆိုရေအသုံးကို သာလို့တွိလှာရပါရေ။ ဥပမာ- မောင်အေးချေ၊ ဦးအေးသန်း၊ လှအေးယဉ် အစဟိရေနာမည်တိကိုကြည့်လို့ သိဟိနှိုင်ပါရေ။ ယေခါ (အေး)ဆိုစွာ ရခိုင်အသုံးလား၊ ဗမာအသုံးလားဆိုစွာကို ထည့်တွက်ဖို့ လိုလှာပါရေ။ (အေး)ကို ရခိုင်ပိုင်ကျခါ (အီး)ရာဖြစ်ပါရေ။ စာရီးဆရာ ခိုင်မင်းဇံ(ရခိုင်ပြည်)မှာ သမီးချေကို "အီးငြိမ်းဇံ" လို့ နာမည်အလှပလှချေတလုံး ပီးထားရေ မြင်ပါယင့်။ အရာ (အေး)ကို "ဟုတ်ကြောင်း၊ မှန်ကြောင်း၊ သဖောထားတူကြောင်းကို ဖော်ပြစွာတိမှာသုံးရေ ဝန်ခံစကားလုံး" လို့ ရခိုင်ဝေါဟာရ အဘိဓာန်ကျမ်းမှာ ဖော်ပြပါရေ။ ယေကေ (အေး)မဟိလားဆိုပြီးကေ စောဒကတက်လှာနှိုင်ပါရေ။ အယင်ခေါက်က (အေး)တက်စား (ဧ)သုံးခစွာကို သာ(ဧ)မောင်ဆိုရေနာမည်ကိုကြည့်လို့ သိနှိုင်ပါရေ။ နောက်တခုက အနောက်ဘင်္ဂလား၊ ဘိုမင်းထောင်၊ ဖလံထောင်၊ ထရိပူရ အစဟိရေဒေသတိက ရခိုင်တိရေ တေးခြင်း၊ သာခြင်းဆိုစွာကို (ဧ)ဆိုရေလို့ အဂုထိပြောဆိုနီကတ်တုန်းသိလို့ မှတ်သားဖူးပါရေ။ ပြီးကေ နောက်တခုက စစ်တွေမှာ (ဧ)စေတီတိဟိပါရေ။ ယင်း(ဧ)စေတီတိကို မြို့ဧ့ ဖီးအန္တရာယ်တိကင်းဝီးပနာ သာယာ၊ အီးချမ်းဖို့တွက် အယင့်အယင်ကပင် တည်ထားကိုးကွယ်ခကတ်တေလို့ ကြားဖူးပါရေ။ ဒေအချက်နှစ်ချက်ကိုကြည့်လို့ပင် (ဧ) = အီးချမ်းသာယာခြင်း၊ နားဝင်ချိုသာခြင်းဆိုရေ အဓိပ္ပာယ်ရပါရေ။ အရာ (ဧး)ကို "ဧး အသံနန့်ချီပနာ ဧး အသံနန့်ချလို့ သီဆိုရရေ ကဗျာသာခြင်း" လို့ ရခိုင်ဝေါဟာရ အဘိဓာန်ကျမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါရေ။ ယင်းတွက်နန့် (အေး) တက်စား (ဧး/ဧ) ကိုသုံးကတ်ဖို့ဆိုပါကေ ရခိုင်ဆန်ပြီးကေ သာလို့ကြက်သရေဟိလားပါဖို့။
နောက်အတုယူဖို့ကောင်းရေ အရာတခုက သမိုင်းပါမောက္ခ ဒေါက်တာအေးကျော်ကလေ့ သူမကွယ်လွန်ခင် (အေး)ကျော် တက်စား (ဧ)ကျော် လို့သုံးဖို့ တပည့်၊ သားသမီးတိကို မှာထားခရေလို့ ကြားသိရပါရေ။ စာရီးဆရာ ခိုင်လင်း(မေဃဝတီ)က ဆရာကြီးဧ့မှတ်ပုံတင်မှာ "ဧကျော်" ဖြစ်ကြောင်း သူကိုယ်တိုင် မြင်ဖူးကြောင်း ပြောပါရေ။ (ဧ) နန့် (ဧး)ကိုလေ့ စကေ ယှင်းပြချင်ပါရေ။ အယင်ကလူတိက (ဧ)ကို (အေး)ဆိုပနာ ပြောကတ်တေပိုင် ဧဂုထိလေ့ ပြောကတ်ပါသိရေ။ ဥပမာ - (ဧ)စေတီကို (အေး)စေတီလို့ရာ ခေါ်ကတ်ပါရေ။ အမှန်က (ဧ) = အေ၊ (ဧး) = အေး ဖြစ်တေအတွက်နန့် (အေး)တက်စား (ဧး)ကိုသုံးကေ ပိုလို့သင့်တော်ပါဖို့လို့ သုံးသပ်မိပါရေ။ ဇာတွက်လေးဆိုပါကေ (ဧ) နန့် (ဧး)က အဓိပ္ပာယ် တတူဖြစ်ပါရေ။ ဧယာဉ်ကျူး၊ ဧခြင်းတိကိုသုံးကတ်တေပိုင် ဧးယာဉ်ကျူး၊ ဧးခြင်းတိရို့ ကိုလေ့ သုံးကတ်ပါရေ။ (ဧး)ကို မသုံးလို့မဖြစ် သုံးကိုသုံးရဖို့လို့ မပြောလိုပါ။ ဒေစာမူရေ အကျွန်သိမှတ်သလောက်ချေကို လိလာတင်ပြထားခြင်းရာဖြစ်ပါရေ။
သာစွလေ
ခိုင်ထွီး
No comments:
Post a Comment